Aan de uitspraak van rechter Jackson in de beruchte antitrustzaak tegen Microsoft twijfelen weinig. Microsoft heeft een monopolie op het gebied van besturingssystemen. Er is dus niets meer? Jazeker wel! Bijvoorbeeld BeOS. Een veelbelovend OS, maar met nog een lange weg te gaan.
Maker Be Inc heeft goed gekeken naar de concurrentie en biedt BeOS gratis aan. Wordt Microsoft bedolven onder de kritiek omdat het de Windows-varianten te duur in de schappen legt, Linux-distributeurs ontvangen juist veel lof. Zij bieden hun distributies gratis ter download aan. Met succes, Linux Torvalds geesteskind wint met name de laatste tijd aan populariteit. En juist daar schortte het aan bij Be Inc's besturingssysteem, BeOS. Wie een serieuze speler op de OS-markt wil zijn moet in ieder geval gebruikers hebben. BeOS 5 heeft die nu zeker. Op de dag dat het besturingssysteem officieel het levenslicht zag, kregen de mirrors van de fabrikant het zwaar te verduren. Het OS werd duizenden keren gedownload en veel ftp-servers waren overbevolkt. En de site van Be Inc? Die was onbereikbaar. Gratis werkt.
BeOS 5 is in twee verschillende versies beschikbaar. De Personal Edition is gratis en kunt u downloaden van het internet. Voor de Pro Edition moet u betalen, maar deze editie krijgt u wel op cd-rom, inclusief een handleiding. Om kennis met BeOS te maken is de gratis versie uitstekend geschikt. In tegenstelling tot de Pro Edition laat de Personal Edition zich op een Windows-partitie installeren. Makkelijk, u hoeft de partitietabel immers niet aan te passen. En als BeOS toch niets voor u blijkt te zijn, dan kunt u het eenvoudig de∩nstalleren via het menu Software in het configuratiescherm van Windows.
Installatie van het OS is kinderlijk eenvoudig. De gehele installatie vindt plaats in Windows. Daarmee gaat BeOS nog een stapje verder dan Linux-distributies zoals Corel Linux OS (besproken in Computer!Totaal nummer 3, 2000) die zich vanuit Windows laten installeren, maar al snel verlangen dat de computer wordt herstart. Bij BeOS niet, het kost slechts enkele minuten voordat u aan de slag kunt met het besturingssysteem.
Zoals gezegd, de Personal Edition nestelt zich op de FAT16/32-partitie van de harde schijf. In de Windows Verkenner ziet u een subfolder BeOS met daarin een bestand van 512 MB. Dat is BeOS, het besturingssysteem inclusief de instellingen. Windows kan niets met dit bestand. Andersom kunt u vanuit BeOS wel gebruik maken van uw Windows- partities. Zo kunt u vanuit BeOS bijvoorbeeld bij uw verzameling MP3's. Het blijft overigens niet beperkt tot FAT-partities. BeOS 5 kan NTFS, het NT/2000 bestandssysteem lezen (niet schrijven), evenals Linux' bestandssysteem ext2fs.
De hardwaresupport is aanmerkelijk verbeterd in beide versies van BeOS 5. Moesten we voor Windows drivers downloaden vanaf een Koreaanse site om hem werkend te krijgen, in BeOS werkte deze direct. Met de bijgeleverde MP3-speler konden we direct na installatie muziek beluisteren die stond opgeslagen op een Windows-partitie. Ook de beeldschermadapter en netwerkkaart werden gedetecteerd en correct geconfigureerd. Een andere verbetering op hardewaregebied is dat FireWire-kaarten worden ondersteund, het arsenaal met video-, geluids- en netwerkaarten is uitgebreid en de PCMCIA-ondersteuning is verbeterd, evenals printer- en USB-support.
Hoe zit het met de internetverbinding? Die zet u binnen enkele minuten op. BeOS wordt geleverd met een groot aantal drivers voor modems. De netwerkconfiguratie is evenals de PPP-ondersteuning met sprongen vooruit gegaan. Datzelfde geldt helaas niet voor lokale netwerken. Netwerksupport is een ondergeschoven kindje, ook in versie 5. Als stand alone en internet-pc is BeOS geschikt, maar voor overige netwerkzaken moet u (nog) niet bij BeOS 5 zijn. Wel kunt u van de site van Be Inc World 'O Networking voor Windows- en SAMBA-netwerken (SMB) downloaden om shares te mounten. Deze software is echter nog in ontwikkeling.
BeOS kampt vooralsnog met een behoorlijk groot probleem. Het besturingssysteem op zich presteert naar behoren. Het is stabiel, redelijk intu∩tief en snel. Enorm snel. Om een voorbeeld te geven, BeOS start op in veertien seconden. Wat is het probleem dan? Het programma-aanbod is beperkt. Het besturingssysteem wordt geleverd met een aantal applicaties. Sommige opmerkelijk, u treft ze niet standaard aan in andere besturingssystemen. Bijvoorbeeld de cd-brander. Ook krijgt u onder meer een mediaplayer, MP3-speler, cd-speler, midispeler, e-mailclient en browser.
Met de eerste multimediale programma's is weinig mis. De verbeterde MPEG-ondersteuning is duidelijk merkbaar. De kwaliteit van de filmpjes is goed, al presteert Windows 2000 op dit vlak beter. De bijgeleverde browser en de e-mailclient doen echter denken aan de begin jaren van het internet. NetPositive, de browser, toont websites lang niet altijd (bijna nooit zelfs) zoals u gewend bent in Netscape of Internet Explorer. Een goed alternatief is de browser van Opera. Wie normaal gesproken Windows in combinatie met Netscape is gewend (zoals hier op de redactie) knippert waarschijnlijk een aantal keren met de ogen als Opera op BeOS aan het werk gaat. De pagina's laden zich werkelijk razendsnel.
Aangezien het hier nog om de bΦta 3.61 van Opera gaat, beschikt u niet over de ingebouwde e-mailclient zoals Opera 4 voor Windows die wel heeft. En een mailprogramma hebt u nodig, tenzij u het afkunt met BeMail. Een wel heel karige e-mailer die aan gebruikersvriendelijkheid alles te wensen overlaat. Ook hier geldt dat u alternatieven kunt downloaden, maar het aanbod is beperkt. Het nieuwe besturingssysteem wordt nog onvoldoende ondersteund door softwareontwikkelaars. Pas als zij applicaties schrijven, maakt het OS een serieuze kans om een geduchte concurrent te worden van Windows.
Dat betekent niet dat er helemaal geen programma's beschikbaar zijn. Die zijn er wel, zeker op multimediaal gebied. Be Inc profileert BeOS als een mediabesturingssysteem. In zeker zin klopt dat redelijk; BeOS is het eerste OS dat standaard een MP3-encoder meelevert (alleen in de Pro Edition) of cd-brandsoftware. Met het CDDA (Compact Disc Digital Audio)-bestandssysteem kunt u audio-cd's lezen alsof het cd-roms zijn. Muzieknummers zijn beschikbaar in WAV-formaat zonder tussenkomst van externe ripsoftware. De cd-brandsoftware ondersteunt een groot aantal SCSI en MMC-compliant ATAPI cd-rombranders. Daarbij kunt u de muziek naar believen aanpassen in het programma, bijvoorbeeld met fade-in/fade-out en door het volume van de individuele nummers aan te passen.
De interface van BeOS is prachtig. Het lijkt zowel op die van de Mac, Windows als KDE (Linux). De virtuele desktop die we kennen van KDE vinden we ook terug in BeOS. U hebt de beschikking over meerdere bureaubladen die u afzonderlijk van elkaar kunt gebruiken. Het menu Recent applications is een nuttige toevoeging en zou in een volgende versie van Windows zeker niet misstaan. In deze versie worden Java en OpenGL hardware-acceleratie niet ondersteunt. Dat is iets voor de volgende versie, heeft de maker belooft.
BeOS is de kinderschoenen ontgroeid, maar heeft nog een lange weg te gaan. Ondersteuning van verschillende hardware is verbeterd. De multimediale mogelijkheden zijn divers. Maar het programma-aanbod is nog beperkt. Pas als de software-industrie zich in groten getale stort op het jonge besturingssysteem wordt het voor de gemiddelde computeraar interessant om serieus met dit OS aan de slag te gaan. Toch, wie schoon genoeg heeft van het veelal trage Windows doet er verstandig aan om direct over te stappen. BeOS is ongekend snel, in alle opzichten. Het kan zich ondanks de snelheid echter nog niet meten met de grote broers Windows en Linux. Daarvoor is het programma-aanbod te beperkt. Niettemin, de 45 MB download is de moeite waard.
Remco de Graaf